Co decyduje o ODPORNOŚCI PSYCHICZNEJ zespołu?
AUTOR: MARTA DYDA
Z firmy wzięte: W zebraniu uczestniczyło czterech członków. Nazywali się oni: KAŻDY, KTOŚ, JAKIŚ i NIKT. Ustalili na zebraniu, że pewnego dnia mają do wykonania ważną pracę i KAŻDY jest pewien, że KTOŚ to zrobi. JAKIŚ chciał to zrobić, bo myślał, że NIKT tego nie zrobi. Wtedy KTOŚ się złościł, bo przecież to robota dla KAŻDEGO. JAKIŚ miał nadzieję, że KTOŚ to zrobił, ale potem KAŻDY doszedł do wniosku, że NIKT tego nie zrobił. Skończyło się to tym, że KTOŚ winił JAKIEGOŚ za to, że NIKT nie zrobił tego, co mógł zrobić KAŻDY.
Tak często wyglądają sytuacje, w organizacjach i w zespołach, z którymi pracuję. Prowadząc na co dzień projekty biznesowe, rozmawiając z ludźmi, menadżerami i obserwując organizację, słyszę: “jesteśmy rzuceni na głęboką wodę”, “nie mamy jasno wytyczonych zasad, ja nie wiem co ja mam robić”, “natłok spraw i obowiązków nie pozwala być skutecznym w codziennych zadaniach”, “brak danych do podjęcia decyzji powoduje stres i napięcie”, “praca w zmieniającym się otoczeniu i chaos komunikacyjny i organizacyjny powoduje frustracje i brak zaangażowania”, „oni powinni to wiedzieć”, „chyba każdy wie w jaki sposób powinien zachować sie w tej sytuacji”
V – U – C – A to określenie dzisiejszego środowiska z jakim muszą się zmierzyć współczesne organizacje i zespoły.
V – Volatility – zmienność
U – Uncertainty – niepewność
C – Complexity – złożoność
A – Ambiguity – niejednoznaczność
Biznes nas sprawdza, jak sobie radzimy w środowisku, które jest zmienne i nieprzewidywalne, trudne do skontrolowania. Nie mamy wpływu i często danych, decyzje są złożone, trzeba je podejmować szybko pod presją czasu. To cechy współczesnych organizacji. Wpływają na nas w wielu wymiarach, na płaszczyźnie relacyjnej, zadaniowej i kondycyjnej naszej organizacji. Tak, biznes nas sprawdza, na ile skutecznie radzimy sobie ze stresorami, wyzwaniami, presją, zachowując przy tym życzliwość i równowagę emocjonalną. Codziennie wystawia nam ocenę badając naszą odporność i testując strategię radzenia sobie i dokłada jeszcze więcej.
Czym jest odporność psychiczna?
Odporność psychiczna to cecha osobowości mówiąca nam o tym na ile sobie radzimy ze stresorami, wyzwaniami i presją środowiska, w którym żyjemy i pracujemy na ile jesteśmy skuteczni w wymagającym środowisku.
Na odporność psychiczną składają się dwa elementy:
1.Rezyliencja – prężność, zdolność człowieka i zespołu do podnoszenia się po upadku, jak szybko podnosi się po trudnościach, jak długo rozpamiętuje niepowodzenia, jak dużo potrzebujemy czasu żeby wrócić do równowagi. czy myśli w kategoriach zdobywanych doświadczeń, które wzmacniają i wzbogacają ludzi i zespół co pozwala w przyszłości myśleć w kategoriach eliminacji ryzyk przy podejmowanych kolejnych działaniach.
2.Twardość psychiczna – hardość psychiczna, radzenie sobie z wyzwaniami, myślenie w kategorii zasobów, pro aktywne działanie, umiejętne planowanie, działanie, odwaga to mierzenia się z tym wszystkim co przynosi rzeczywistość. To zdolność człowieka do zmobilizowania sił pomimo niesprzyjających okoliczności. Mówią: “To może być trudne ale chcemy się tego podjąć” Znajomość swoich mocnych stron ale również wiedza, że są w życiu rzeczy, na które mam wpływ a jakie obszary musimy zaakceptować.
Jakie działania zatem wzmacniają odporność psychiczną zespołu?
Odporność psychiczna, patrząc na zespoły i organizacje można by powiedzieć, że to kompetencja dzisiejszych czasów skupiająca się na możliwościach człowieka. Biorąc pod lupę aktualne badania Doug Stycharczyk i Peter Clough został przygotowany MODEL 4C, który mówi o kluczowych obszarach odporności psychicznej w zespołach i organizacjach:
KONTROLA/POCZUCIE WPŁYWU
Wypracowanie wspólnie z zespołem jasnych zasad na co się godzimy przy pracy w konkretnych obszarach, co dla nas ważne, kto jest za co odpowiedzialny, jakie postawy będą dobrze widziane, jakie nie będą akceptowane w zespole. Zaakceptowanie, że niepowodzenia się zdarzają, uzgodnienie wspólnego planu, wspieranie się nawzajem w działaniach, zmierzających do jego realizacji. Zrozumienie, że pewne rzeczy zawsze będą poza naszą kontrolą, świadomi ludzi w zespole pracują nad tym co z możemy jeszcze zrobić w dziedzinach i na płaszczyźnie na który mamy wpływ.
WYZWANIE
Sposób postrzegania i patrzenie na trudne sytuacje jako szanse. Widzenie sytuacji trudnej jako okazji na potencjalną zmianę, która wzbogaci nas w nowe doświadczenia. Wspólny przegląd zadań i ustalenie priorytetów. Świadomość i otwartość żeby rozpoznać słabe i mocne strony członków zespołu. Postrzeganie wyzwań i przeszkód jako sznas. Dzielenie zadań na mniejsze, łatwiejsze do zarządzania kroki.
ZAANGAŻOWANIE
Słuchanie siebie na wzajem i zadawanie sobie pytań, regularne spotkania w celu sprawdzania postępów. Zachecanie siebie do zgłaszania pomysłsow i szukanie roziwązań.. Przegląd zasobów i źródeł energii. Odwaga zespołu do zatrzymania się i do dania sobie wsparcia i przyjrzenie się zasobom, które posiadają członkowie zespołu.
PEWNOŚĆ SIEBIE
Rozpoznawanie , potwierdzanie i wykorzystywanie wzajemnie swoich mocnych stron. Konstruktywna krytyka, doskonalenie swoich zachowań, nasza szansa nie polega na potwierdzeniu tego co już wiemy tylko sprawdzenie co można zrobić inaczej i lepiej.
Siła i odporność psychiczna w dużym stopniu wpływają na to, na ile jesteśmy skuteczni w obszarze realizacji zadań ale i w obszarze relacyjnym, czy potrafimy mierzyć się z tym wszystkim co trudne w pracy z ludźmi. Zespoły odporne psychiczne zdają sobie sprawę, że wspierając innych, jednocześnie wzmacniają siebie. Potrafią zarządzać emocjami wysyłanymi w kierunku innych ludzi, posiadają rozwiniętą świadomość społeczną. Czy ja mam świadomość swoich emocji i jak te emocje wpływaja na innych? Czy ja sobie uświadamia co się dzieje ze mną i co ja poprzez swoje zachowanie i postawę robię innym? Tak to jest inteligencja emocjonalna, rozumiana jako samoregulacja, poczucie wpływu na procesy emocjonalne w nas przebiegające, które pozwalają nam czasem je udrożnić, przedłużyć w czasie czy przekierować.
Najwżażniejszy jest rozwój samoświadomości członków zespołu, a także zrozumienie przez nich jak moja postawa wpływa na innych. Zaprasza się grupy do wypracowania zestawu zachowan które będą służyć pracy zespołowej. Kiedy członkowie grupy, którzy wspólnie wypracują zasady pracy czy przeanalizują i wypracują zestawy zachowań, które będą służyć w przyszłości eliminacji ryzyk i zagrożeń są gotowi wziąć za nie odpowiedzialność i wdrażać przynajmniej cześć stosowanych zachowań, żeby usprawnić swoją pracę, wzmacniając odporność psychiczną, biorąc tym samym odpowiedzialność za swoją robotę i przyczyniając się do sukcesu organizacji.